Το παρακάτω κείμενο φιλοδοξεί να αποτελέσει μια βάση προβληματισμού σχετικά με την απεργία πείνας που διεξήχθη ενάντια στο νομοσχέδιο για τις φυλακές τύπου Γ και να συμβάλλει στο δημόσιο και κοινό μας απολογισμό (των “έξω” και των “μέσα”).
Από τις 23/6 ως τις 1/7 σχεδόν 4.500 κρατούμενοι από διάφορες φυλακές πραγματοποίησαν απεργία πείνας με κύριο αίτημα την απόσυρση του ν/σ για την ίδρυση φυλακών τύπου Γ΄. Η απεργία αυτή ήταν η καταληκτική κίνηση μιας σειράς κινητοποιήσεων στις ελληνικές φυλακές για το συγκεκριμένο θέμα.
Καθώς αυτή αποτέλεσε το σημαντικότερο γεγονός αντίστασης στο συγκεκριμένο ν/σ μέχρι τώρα, θεωρούμε ότι έχει σημασία για τους συντρόφους εντός κι εκτός των τειχών ένας ψύχραιμος απολογισμός, μεταφέροντας και την εμπειρία μας από τη συμμετοχή μας στην απεργία.
Αν και η αρχική εξαγγελία του ν/σ είχε γίνει το Μάρτιο, το υπουργείο για λόγους τακτικής (όπως φάνηκε στη συνέχεια) πάγωσε τη διαδικασία. Σίγουρα οι αντιδράσεις εντός κι εκτός των τειχών για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα ήταν αναμενόμενες και το υπουργείο προτίμησε να μετρήσει πρώτα αυτές τις αντιδράσεις. Έτσι κι αλλιώς διάφορα ζητήματα πολιτικής ή όχι φύσεως (θέμα Μπαλτάκου, διακοπές Πάσχα, ευρωεκλογές) διατάρασσαν την ομαλή ροή των γεγονότων στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Ακόμα όμως και χωρίς αυτά τα ζητήματα δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι οι εξελίξεις θα επιταχύνονταν. Έχει καθιερωθεί ως πάγια τακτική η συζήτηση και ψήφιση ν/σ που προκαλούν αντιδράσεις να παραπέμπονται σε θερινά τμήματα της βουλής, καθώς εκεί τόσο οι κοινοβουλευτικές ισορροπίες όσο και οι κοινωνικές αντιδράσεις ελέγχονται ευκολότερα. Το πλήθος εξαιρετικά κρίσιμων ν/σ που έχει συσσωρευτεί για τα θερινά τμήματα και η πρόωρη έναρξη των θερινών συνεδριάσεων δυο εβδομάδες νωρίτερα επιβεβαιώνουν τη βούληση της κυβέρνησης να διεκπεραιώσει διάφορα φλέγοντα ζητήματα εν μέσω θερινής ραστώνης.
Αρχές Ιουνίου το ν/σ ξεπάγωσε διαψεύδοντας όσους είχαν θεωρήσει πως η κυβέρνηση υποχώρησε λόγω των αντιδράσεων. Με αυτό το στρατήγημα χάθηκε πολύτιμος χρόνος για καλύτερο συντονισμό και ουσιαστικότερη οργάνωση των κινητοποιήσεων.
Σε αυτό το στάδιο αναγνωρίζουμε ένα πολύ σοβαρό λάθος για εμάς.
Αν και δε συμμεριζόμασταν την αισιοδοξία για πάγωμα του ν/σ καθώς θεωρούσαμε το καλοκαίρι ως την ιδανικότερη για το καθεστώς περίοδο για να κατατεθεί το ν/σ, δεν καταφέραμε να επικοινωνήσουμε την ανησυχία μας σε ικανοποιητικό βαθμό με την πλειοψηφία των κρατουμένων και με συντρόφους εκτός των τειχών ώστε να προετοιμαστούμε καλύτερα για τη σύγκρουση με το υπουργείο.
Η πρώτη σκέψη από την πλευρά μας, όπως και την περίοδο Μαρτίου- Απριλίου που είχε εξαγγελθεί το ν/σ ήταν να προωθηθεί εξέγερση σε όσες φυλακές ήταν αυτό εφικτό, θέτοντας με αυτό τον τρόπο το ζήτημα στην κορυφή της επικαιρότητας.
Μια περίοδος αναταραχής στις φυλακές θα αναδείκνυε όχι μόνο το ζήτημα του συγκεκριμένου ν/σ αλλά και των φυλακών εν γένει. Επειδή όμως η εξέγερση δεν αρκεί για να πιέσει για την απόσυρση του ν/σ, θα ακολουθούσαν διάφορες κινήσεις (και απεργία πείνας ενδεχομένως) που θα συνέχιζαν να θέτουν το θέμα έχοντας κερδίσει εξαρχής δημοσιότητα.
Η προώθηση εξεγερτικών καταστάσεων αποτελεί για εμάς μόνιμο στόχο, όμως από τη στιγμή που υπήρχαν αντιθέσεις, η ιδέα εγκαταλείφθηκε.
Ο χρόνος εξακολουθούσε να πιέζει και η αντίσταση σε ένα τόσο βαρύ ν/σ ήταν αναντίστοιχη. Μέχρι τότε οι κινητοποιήσεις των κρατουμένων εξαντλούνταν σε κατάργηση του μεσημεριανού κλειδώματος σε κάποιες φυλακές και σε αποχές συσσιτίου, δηλαδή άνευρες κινητοποιήσεις που δεν πίεζαν στο ελάχιστο το υπουργείο. Ειδικά η αποχή συσσιτίου λόγω του χάσματος οικονομικών δυνατοτήτων μεταξύ των κρατουμένων, γρήγορα εξελίσσεται σε ταξική απεργία πείνας.
Για αυτό το λόγο καταλήγει να διασπά αντί να συσπειρώνει τους έγκλειστους των φυλακών.
Επίσης τα χρονικά δεδομένα μέχρι τη διαφαινόμενη ψήφιση του ν/σ (περίπου 2 εβδομάδες) ήταν αποτρεπτικά για την αποτελεσματική εξέλιξη μιας απεργίας πείνας με καθαρά πολιτικά χαρακτηριστικά και δεν θα έπληττε τη διαδικασία ψήφισης. Αυτό ήταν και το κέρδος του χρονικού ελιγμού που έκανε το υπουργείο αφού απέφυγε τις απρόβλεπτες εξελίξεις μιας πολυήμερης απεργίας πείνας από αναρχικούς.
Με αυτά τα δεδομένα θεωρήσαμε πως η προώθηση μιας μαζικής απεργίας πείνας ήταν η μόνη λύση για να παλέψουμε ουσιαστικά ενάντια στην θέσπιση φυλακών τύπου Γ΄.
Μια απεργία πείνας χιλιάδων ανθρώπων έχει πολύ διαφορετικό προφίλ από την απεργία ενός ατόμου ή μιας ομάδας με στενούς δεσμούς μεταξύ της. Η διαδικασία συνεννόησης και συντονισμού πρέπει να υπερβεί την έλλειψη κοινής αντίληψης, τις διαφυλετικές κόντρες, την τοξικοεξάρτηση, το εμπόριο ναρκωτικών και πολλά άλλα ζητήματα που λειτουργούν αποτρεπτικά.
Παρόλα αυτά, τα ζητήματα αυτά ξεπεράστηκαν, τουλάχιστον αρχικά και η πρόταση έγινε δεκτή. Στις 23/6 ανακοινώθηκε η έναρξη της απεργίας πείνας. Για 4 μέρες η συμμετοχή αυξάνονταν συνεχώς, φτάνοντας στη μέγιστη δυναμική της στις 26/6 που οι απεργοί μετρήθηκαν σχεδόν 4.500.
μετά από αυτό το σημείο, οι διασπαστικές φωνές αυξήθηκαν, προσωπικές και διαφυλετικές διαφωνίες ήρθαν στην επιφάνεια και η αρχική δυναμική άρχισε να φθίνει.
Η απόκρυψη μιας από τις μαζικότερες απεργίες πείνας από τα ΜΜΕ, που είναι το κυριότερο μέσο ενημέρωσης μέσα στις φυλακές, δημιούργησε σε πολλούς κρατούμενους μια αίσθηση ματαιότητας και μια προεξόφληση ήττας της απεργίας. Παρόλο που τονίζονταν συνεχώς ότι τα ΜΜΕ δεν είναι ουδέτερα αλλά εχθρικά και ο μόνος τρόπος να προβάλλουν τον αγώνα μας είναι να τα ΑΝΑΓΚΑΣΟΥΜΕ να το κάνουν παρατείνοντας την απεργία, η απογοήτευση άρχισε να κερδίζει έδαφος.
Πτέρυγες ή ολόκληρες φυλακές σταματούσαν την απεργία παρασέρνοντας και άλλες, οπότε με τη συμπλήρωση μιας εβδομάδας η απεργία ήδη φυλλορροούσε, λίγοι κρατούμενοι συνέχιζαν και η πιθανότητα να σταματήσουν και αυτοί δεν ήταν καθόλου μικρή. Μάλιστα σε κάποιες πτέρυγες υπήρξαν προστριβές και μικροσυμπλοκές μεταξύ κρατουμένων που ήθελαν να συνεχίσουν και άλλων που προωθούσαν τη λήξη της απεργίας.
Μέσα σε αυτό το κλίμα απογοήτευσης και μετά από αρκετές διαφωνίες πάρθηκε η απόφαση από τους εναπομείναντες απεργούς κρατούμενους να λήξει η απεργία.
Ο λόγος που συνταχθήκαμε κι εμείς με αυτήν την απόφαση και δε συνεχίσαμε την απεργία με όσους ενδιαφέρονταν ακόμα, έχει να κάνει με την φύση και τη διαδικασία της ίδιας της απεργίας. Είχε ξεκινήσει ένας κοινός αγώνας από κάποιους κρατούμενους με κάποιο ελάχιστο συντονισμό και ως κοινός αγώνας έπρεπε να τελειώσει. Αν από την αρχική συσπείρωση των 4.500 κρατουμένων διαχωρίζονταν λίγες δεκάδες, αναλάμβαναν αυτοί την ευθύνη για τη μετέπειτα λήξη μιας κινητοποίησης που δεν την ξεκίνησαν μόνοι τους και δεν είχε τα χαρακτηριστικά που θα τους κάλυπταν συνολικά, τόσο συνειδησιακά όσο και πολιτικά.
Η συμμετοχή ενός ΕΤΕΡΟΚΛΗΤΟΥ πλήθους σε μια κοινή κινητοποίηση, αναπόφευκτα επηρεάζει όλους τους συμμετέχοντες σε αυτήν.
Μέσα στο γενικότερο κλίμα κόπωσης και απαισιοδοξίας το σταμάτημα της απεργίας πριν τον πλήρη εκφυλισμό της, ήταν η καλύτερη λύση.
Η απεργία έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην τελική μετριοπαθέστερη μορφή του ν/σ. Η λογική λέει πως αν η απεργία συνεχίζονταν τουλάχιστον μέχρι την ημέρα της ψήφισης τα αποτελέσματα θα ήταν ευνοϊκότερα για μας.
Όμως η ιστορία δε γράφεται με υποθέσεις. Η πραγματικότητα είναι πως για 8 ημέρες οι απεργοί πείνας κρατούμενοι και οι αλληλέγγυοι εκτός των τειχών έδωσαν έναν αγώνα για ένα ζήτημα που το καθεστώς χαρακτηρίζει κομβικό. Πέρα από τα οφέλη που είχε η απεργία σε νομικό επίπεδο, πολιτικά ανέβασε τον πήχη της σύγκρουσης με το κράτος. Η ουσιαστική σημασία της απεργίας είναι ότι μιας τέτοιας σημασίας κρατική επίθεση δεν πέρασε αμαχητί ή με μόνο αντίβαρο ανέξοδες και ανούσιες κινήσεις.
Σίγουρα η πρόωρη λήξη της απεργίας και η αίσθηση ενός ανολοκλήρωτου ως προς τα αποτελέσματα, αγώνα, μας αφήνει μια πικρή γεύση που αντισταθμίζεται όμως από τη γνώση πως η έναρξη και η εξέλιξη της απεργίας με όλα τα ζητήματα που προαναφέρθηκαν ήταν κατόρθωμα.
Σε όλη την παθιασμένη αναζήτηση της ελευθερίας δε μιλάμε με όρους νίκης ή ήττας, καθώς είναι εφήμερες και δεν ανταποκρίνονται στην ιστορική επαναστατική αντίληψη. Μιλάμε για σταθμούς αγώνα, για γεγονότα αντίστασης που ΑΡΧΙΖΟΥΝ, ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ και ΛΗΓΟΥΝ προσθέτοντας τη συμβολή τους στον πόλεμο που διεξάγεται καθημερινά και αποτελούν το έναυσμα για καινούργια γεγονότα.
Σε πρώτη φάση ακολουθεί η εφαρμογή του ν/σ και η μεταφορά μας στις φυλακές τύπου Γ΄ όταν αποφασιστεί. Για εμάς αυτό (ανάλογα και με τις συνθήκες που θα αντιμετωπίσουμε) ενδεχομένως να αποτελέσει αφορμή για νέες κινητοποιήσεις ενάντια στο καθεστώς τύπου Γ΄.
Η μεγάλη συμμετοχή στην απεργία κατέδειξε την πλαστότητα του καθεστωτικού διαχωρισμού μεταξύ ποινικών και πολιτικών κρατουμένων. Αν και το ν/σ στοχεύει πρώτα και κύρια στους ενσυνείδητους πολιτικούς εχθρούς του καθεστώτος, οι ποινικοί κρατούμενοι ήταν, όπως εύκολα συμπεραίνει κάποιος, η συντριπτική πλειοψηφία των απεργών, ενώ ουσιαστική ώθηση στην έναρξη της απεργίας έδωσαν οι επιμέρους απεργίες πείνας που είχαν ξεκινήσει σε κάποιες φυλακές από ποινικούς κρατούμενους κάποιες μέρες νωρίτερα.
Κλείνοντας αυτή τη δημόσια τοποθέτηση δε θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στη στάση τόσο της σωφρονιστικής υπηρεσίας όσο και των καθεστωτικών ΜΜΕ.
Η μεν υπηρεσία τήρησε εξ αρχής ποντιοπιλατική στάση.
Ενώ σε όλες σχεδόν τις φυλακές η ιατρική νοσηλευτική περίθαλψη ήταν ανύπαρκτη, η υπηρεσία αδιαφορούσε διακινδυνεύοντας κάποιον αιφνίδιο θάνατο.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στις φυλακές Κορυδαλλού, τις μεγαλύτερες της χώρας, υπήρχε 1 γιατρός για σχεδόν 1.500 απεργούς και μάλιστα μόνο πρωινές ώρες. Οι κρατούμενοι πραγματοποιούσαν μόνοι τους τις αναγκαίες μετρήσεις. Όσοι αισθάνονταν αδυναμία και πήγαιναν στο νοσοκομείο των φυλακών εκβιάζονταν για λήψη διαλύματος γλυκόζης και ξαναγύριζαν στη φυλακή. Προφανής σκοπός της υπηρεσίας ήταν η αποφυγή μεταφοράς απεργών σε εξωτερικά νοσοκομεία για να μην διαρρεύσει το θέμα. Ήταν σίγουρο πως η μεταφορά κρατουμένων απεργών σε νοσοκομεία θα μπλόκαρε το σύστημα και η δημοσιοποίηση της απεργίας πείνας θα ήταν αναπόφευκτη. Δυστυχώς η μικρή διάρκεια έκανε αποτελεσματικά αυτή την τακτική.
Η προκλητική στάση της υπηρεσίας απογειώθηκε με την κήρυξη στάσης εργασίας για 4 μέρες στερώντας από τους κρατούμενους τα επισκεπτήρια. Οι ανθρωποφύλακες πατώντας στην κινητοποίηση των κρατουμένων εκβίαζαν το υπουργείο για να ικανοποιηθούν τα αιτήματα της πρόσληψης παραπάνω προσωπικού και της ένταξης τους στα βαρέα επαγγέλματα.
Όπως προαναφέρθηκε, τα καθεστωτικά ΜΜΕ προτίμησαν να σιωπήσουν, θάβοντας μια από τις μεγαλύτερες σε συμμετοχή απεργίες πείνας στην Ελλάδα, προκειμένου να απομονωθεί ο αγώνας των κρατουμένων. Απέκρυψαν όχι μόνο την απεργία αλλά και τις κινήσεις αλληλεγγύης, όπως την πορεία στις 28/6 και την παρέμβαση στο σπίτι του πρωθυπουργού. Ο ρόλος τους είναι συγκεκριμένος και δεν περιμέναμε κάτι άλλο. Θα κάνουμε όμως μια ονομαστικά αναφορά στο παπαγαλάκι του συγκροτήματος Αλαφούζου, Γιάννη Σουλιώτη, ο οποίος μέσα από τη στήλη του στην Καθημερινή ειρωνεύτηκε και συκοφάντησε τον αγώνα μας.
Αυτή η απεργία ήταν για τους περισσότερους από εμάς η πρώτη συλλογική κινητοποίηση κρατουμένων τέτοιου βεληνεκούς που συμμετείχαμε, και ως τέτοια μας αφήνει πιο πλούσιους σε εμπειρίες αγώνα. Είναι μια πολύτιμη παρακαταθήκη για την ενδυνάμωση της σύνδεσής μας με άλλους κρατούμενους, που θα αξιοποιηθεί σε νέους αγώνες ενάντια στην ίδια την ύπαρξη των φυλακών, στον διαρκή αγώνα για την ελευθερία.
Στέλνουμε συντροφικούς χαιρετισμούς σε όσους ένωσαν τη φωνή τους με τη δική μας και την πέρασαν πάνω από τα τείχη.
ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΓΚΡΕΜΙΣΜΑ ΚΑΘΕ ΦΥΛΑΚΗΣ
Δ.Α.Κ.
